De statenresoluties
Deze geschiedenis willen we openleggen voor onderzoek. Eén van de belangrijkste historische bronnen hiervoor hebben we voor het publiek gedigitaliseerd: de Statenresoluties. Het gaat om enkele honderdduizenden bladzijden met optekening van overheidshandelingen. Die resoluties, oftewel besluiten van het provinciebestuur, zijn genomen met gevolgen voor de Overijsselse samenleving. Het gaat bij deze Statenresoluties om:
- Documenten uit 1528 – 1813
- 60 meter aan archief
- 220.000 scans
We lezen hierin over oorlogen, ziektes, overstromingen, branden, vreemdelingen, jacht, wegen, belastingen en wat al niet meer. Tientallen inwoners schreven hun provinciebestuurders jaarlijks aan met een verzoek om een baantje, een uitkering, een vergunning, om in een kwestie een knoop door te hakken, enzovoorts. Hoe ging het bestuur met al deze zaken om? Welke invloed heeft dit gehad op Overijsselaars? En wat zegt dit over het heden?
Door deze documenten digitaal open te leggen, maken we ze toegankelijk voor onderzoekers en gebruikers over de hele wereld.
Tekstherkenning
De documenten zijn eeuwenoud. Het schrift is lastig te lezen en het taalgebruik is nogal ambtelijk en soms moeilijk te begrijpen. Om de documenten toegankelijker te maken zetten we de modernste technieken van tekstherkenningssoftware in.
In 2020 hebben we een proef uitgevoerd met twee resolutieboeken uit 1799. Deze zijn getranscribeerd met automatische tekstherkenning. Locatienamen, tijdsaanduidingen en persoonsvermeldingen werden daarbij gemarkeerd. Door inzet van deze moderne technieken versnellen we het transcriberen (omzetten van handgeschreven tekst in digitaal hedendaags schrift). Zo zorgen we voor betere vindbaarheid van informatie en wordt deze belangrijke kennisbron van het verleden ontsloten voor het publiek. En niet alleen voor de professionele onderzoeker uit de wetenschappelijke wereld, evengoed voor de vele liefhebbers met interesse voor geschiedenis van hun familie of woonomgeving.
Toekomst
Wetenschappers kunnen ons als erfgoedinstellingen overigens ook goed helpen om bronnen, zoals de resoluties, voor het publiek te ontsluiten. Op dit moment onderzoeken we hoe we hiervoor kunstmatige intelligentie in combinatie met crowdsourcing (online inzet van vrijwilliger-medewerkers) kunnen inzetten. De resoluties als bijzondere historische informatiebron lijken hier geknipt voor. Dan zijn de resoluties niet alleen hoogwaardig gedigitaliseerd, maar worden ze ook inhoudelijk toegankelijker voor het publiek. 500 jaar na het ontstaan van Overijssel leggen we zo een basis voor onderzoek om nieuwe geschiedenissen van Overijssel en Overijsselaars te kunnen schrijven.
“Digitaliseren van bronnen is niet meer dan de eerste stap op weg naar grotere toegankelijkheid voor het publiek. De tweede stap is het inhoudelijk ontsluiten ervan.”
Jos Mooijweer
Historisch onderzoeker en collectiemakelaar